สัตว์น้ำจืด มีอะไรบ้างตามมาดูกัน

สัตว์น้ำจืด คือสัตว์ที่อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำจืด เช่น แม่น้ำ ลำคลอง หนอง บึง และทะเลสาบ พวกมันมีความหลากหลายทางชีวภาพสูง มีทั้งปลา กุ้ง หอย และสัตว์เลื้อยคลานน้ำจืด ซึ่งแต่ละชนิดก็มีลักษณะเฉพาะตัวและบทบาทสำคัญในระบบนิเวศ

ความสำคัญของ สัตว์น้ำจืด

• เป็นแหล่งอาหาร: สัตว์น้ำจืด หลายชนิดเป็นแหล่งอาหารที่สำคัญของมนุษย์
• บ่งชี้คุณภาพน้ำ: สัตว์น้ำจืดบางชนิดมีความไวต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม ดังนั้นการศึกษาสัตว์น้ำจืดจึงช่วยให้เราประเมินคุณภาพของแหล่งน้ำได้
• รักษาระบบนิเวศ: สัตว์น้ำจืดเป็นส่วนหนึ่งของห่วงโซ่อาหาร ช่วยควบคุมประชากรของสิ่งมีชีวิตชนิดอื่นๆ และรักษาสมดุลของระบบนิเวศ
• มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ: การเลี้ยงสัตว์น้ำจืดเป็นอุตสาหกรรมที่สำคัญ สร้างรายได้ให้กับผู้เลี้ยงและประเทศชาติ

ปลานิล

ปลานิลเป็น สัตว์น้ำจืด ชนิดหนึ่งในวงศ์ปลาหมอสีเป็นปลาเศรษฐกิจ แพร่ขยายพันธุ์ง่าย และมีรสชาติดี เดิมพบในแอฟริกาตอนเหนือและพื้นที่ลิแวนต์ เช่น อิสราเอลและเลบานอนและยังมีชนิดพันธุ์ต่างถิ่นจำนวนมากนอกพื้นที่ดั้งเดิมปลานิลมีเป็นรูปร่างคล้ายปลาหมอเทศแตกต่างกันที่ปลานิลมีลายสีดำและจุดสีขาวสลับกันไป บริเวณครีบหลัง ครีบก้นและลำตัวมีสีเขียวปนน้ำตาล มีลายดำพาดขวางตามลำตัว ปลานิลสามารถมีความยาวถึง 60 ซม และมีน้ำหนักถึง 5 kg ปลาเพศผู้มีขนาดใหญ่กว่าและโตเร็วกว่าเพศเมีย

การสืบพันธุ์

การผสมพันธุ์ของปลานิลและการวางไข่ ปลานิลสามารถผสมพันธุ์ได้ตลอดปี โดยใช้เวลา 3เดือน/ครั้ง แต่ถ้าอาหารเพียงพอและเหมาะสม ในระยะเวลา 1 ปี จะผสมพันธุ์ได้ 3-4 ครั้ง ขนาดอายุและช่วงการสืบพันธุ์ของปลาแต่ละตัวจะแตกต่างกันไปตามสภาพแวดล้อม การวิวัฒนาการของรังไข่และถุงน้ำเชื้อของปลานิล พบว่าปลานิลจะมีไข่และน้ำเชื้อเมื่อมีความยาว 6 ซม. โดยปกติปลานิลที่ยังโตไม่ได้ขนาดผสมพันธุ์หรือสภาพแวดล้อมไม่เหมาะสม เพื่อการวางไข่ ปลาจะรวมกันอยู่เป็นฝูงแต่ภายหลังที่ปลามีขนาดที่จะสืบพันธุ์ได้ ปลาตัวผู้จะแยกออกแล้วเริ่มสร้างรังโดยเอาบริเวณเชิงลาดวิธีการสร้างรังนั้นปลาจะปักหัวลง โดยที่ตัวของมันอยู่ในระดับตั้งฉากกับพื้นดิน แล้วใช้ปากพร้อมกับการเคลื่อนไหวของลำตัวที่เขี่ยดินตะกอนออก จากนั้นจะอมดินตะกอนงับเศษสิ่งของออกไปทิ้งนอกรัง ทำเช่นนี้จนกว่าจะได้รังที่มีลักษณะค่อนข้างกลม เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 20ซม. ลึกประมาณ 3 ซม. ความกว้างและลึกของรังไข่ขึ้นอยู่กับขนาดของพ่อปลา หลังจากสร้างรังเสร็จเรียบร้อยแล้ว มันพยายามจะไล่ปลาตัวอื่นให้ออกไปนอกรัศมีของรังไข่ประมาณ 2 เมตร ขณะเดียวกันพ่อปลาที่สร้างรังจะแผ่ครีบหลังและอ้าปากกว้าง ในขณะที่มีปลาตัวเมียว่ายน้ำเข้ามาใกล้ ๆ รัง และเมื่อเลือกตัวเมียได้ถูกใจแล้วก็จะแสดงอาการจับคู่โดยว่ายน้ำเคล้าคู่กันไปโดยใช้หางดีดและกัดกันเบา ๆ การเคล้าเคลียดังกล่าวใช้เวลาไม่นานนัก

ปลาแรด

ปลาแรดเป็น สัตว์น้ำจืด ขนาดตัวใหญ่นับเป็นปลาแรดชนิดที่เป็นที่รู้จักมากที่สุดลำตัวป้อมและแบนข้างเกล็ดสากมือเป็นรูปหยัก มีก้านครีบท้องคู่แรกเป็นเส้นเรียวยาวคล้ายหนวด ใช้สำหรับสัมผัส ปลายหางมนกลม ปากแหลม ริมฝีปากหนา ภายในปากมีฟันซี่เล็กๆ แหลมคมเรียงอยู่ภายใน ส่วนหัวเล็กและป้าน

อาหารปลาแรด

ปลาแรดเป็นปลาที่กินได้ทั้งพืชและสัตว์น้ำ แต่จะนิยมกินพืชมากกว่ามีการกระจายพันธุ์ทั่วไปในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้งในส่วนที่เป็นแผ่นดินใหญ่ และที่เป็นหมู่เกาะ ในประเทศไทยพบได้ในพื้นที่ภาคกลางและบางส่วนของภาคใต้

นิสัยปลาแรด

ปลาแรดเป็นปลาที่ชอบอยู่ในน้ำนิ่งตื้นๆตามแม่น้ำลำคลอง ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูง ยกเว้นช่วงเวลาสืบพันธุ์ เป็นปลาที่ค่อนข้างเชื่องช้าแต่ตื่นตกใจง่าย ผู้เลี้ยง สามารถฝึกให้เชื่องได้ง่าย โดยใช้วิธีให้สัญญาณเวลาให้อาหาร ปลาแรด ชอบอยู่ในน้ำที่เงียบสงัดและมีพันธุ์ไม้น้ำที่เป็น

การสืบพันธุ์

ปลาแรดสามารถวางไข่ได้ตลอดทั้งปี แต่จะมีการวางไข่สูงในช่วง 7 เดือน ปลาแรดจะสร้างรังไข่ รังจะมีลักษณะคล้ายรังนกและจะมีฝาปิดรัง ขนาดรังโดยทั่วๆ ไป มีเส้นผ่าศูนย์กลางยาว 1 ฟุต ใช้เวลาสร้าง ประมาณ 1 สัปดาห์ จะมีไข่ระหว่าง 5000ฟอง พ่อแม่ปลาจะคอยระวังรักษาลูกอ่อนอยู่ใกล้ๆ รังและจะพุ่งเข้าใส่ศัตรูที่มารบกวนอย่างเต็มที่ หรือ อาจใช้คอกที่สร้างขึ้นบริเวณตลิ่งที่เป็นคุ้งของลำแม่น้ำที่ไม่ไหลเชี่ยวมาก ใช้เพาะปลาแรด เช่นเดียวกับการเพาะในบ่อ

แหล่งที่อยู่อาศัย

เป็น สัวต์น้ำจืด เศรษฐกิจที่สำคัญอีกชนิดหนึ่งของไทย โดยนิยมเพาะเลี้ยงกันในหลายพื้นที่ เช่น นิยมเลี้ยงกันที่แม่น้ำสะแกกรัง ในจังหวัดอุทัยธานี ที่มีเลี้ยงกันในกระชังในแม่น้ำจนเป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดีนอกจากนี้แล้ว ยังนิยมเลี้ยงกันเป็นปลาสวยงามอีกด้วย โดยในปลาธรรมดาจะเรียกกันว่า แรดดำ และในปลาที่มีผิวเผือกจะเรียกว่า แรดเผือก หรือ แรดเผือกตาแดง นอกจากนี้แล้วยังมีปลาที่สีแตกต่างออกไปด้วย จากการเพาะขยายพันธุ์โดยมนุษย์

ปลาตะเพียน

ปลาตะเพียนขาวเป็นปลาพื้นเมืองของภูมิภาคเอเชียอาคเนย์ นับว่าเป็นปลาน้ำจืดที่คนไทยรู้จักดีอย่างมาก และอยู่ในวิถีชีวิตความเป็นอยู่มาแต่โบราณ เช่น ปลาตะเพียนใบลาน มีการเลี้ยงปลาชนิดนี้ในประเทศมานานกว่า40 ปี และถูกนำพันธุ์ไปเลี้ยงยังต่างประเทศ เช่น มาเลเซีย,บอร์เนียว,อินโดนีเซีย แม้ว่าในประเทศเหล่านี้จะมีปลาชนิดนี้อยู่ในธรรมชาติแล้วก็ตาม ขนาดโดยเฉลี่ย 36 เซนติเมตร (พบใหญ่ที่สุด 90 เซนติเมตร น้ำหนัก 13 กิโลกรัม ที่ประเทศมาเลเซีย) พบชุกชุมอยู่ในทุกที่ที่มีแหล่งน้ำทุกภาคของไทย

อาหารปลาตะเพียน

การกินอาหารของปลาตะเพียน วัยอ่อนกินสาหร่ายเซลล์เดียวและ แพลงก์ตอนขนาดเล็ก ส่วนพวกปลาขนาด 3 – 5 นิ้ว กินพวกพืชน้ำ เช่น แหนเป็ด สาหร่ายพุงชะโด ผักบุ้ง สาหรับปลาขนาดใหญ่สามารถกินใบพืชบก เช่น ใบมันเทศ ใบมันสาปะหลัง หญ้าขน พบว่าปลา ตะเพียนหาอาหารกินในเวลากลางวันมากกว่ากลางคืน

นิสัยปลาตะเพียน

เป็นปลาที่ปราดเปรี้ยวว่ายน้ำรวดเร็วกระโดดได้สูงมากรักสงบ ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูงนอกจากเวลาสืบพันธุ์หรือวางไข่ มีความว่องไวปราดเปรียว ชอบหลบซ่อนตามแม่น้ำ ลำคลอง หนอง บึงที่มีกระแสน้ำไหลอ่อนๆ หรือน้ำนิ่ง เป็นปลาที่สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมต่างๆได้เป็นอย่างดี สามารถนำมาเลี้ยงและเพราะพันธุ์ขายได้

การสืบพันธุ์

การสืบพันธุ์ ของปลาตะเพียนขาวตัวผู้และตัวเมียคล้ายคลึงกันมาก แต่เมื่อใกล้ถึงฤดูผสมพันธุ์จะสังเกตได้ง่ายขึ้นคือตัวเมียจะมีท้องอูมเป่งและ พื้นท้องนิ่มและช่องเพศกว้างกว่าปกติส่วนตัวผู้ท้องจะแบนแนบพื้นท้องแข็ง ถ้าเอามือลองรีดเบาๆตรงบริเวณท้องจะมีสีขาวขุ่นคล้ายน้ำนมไหลออกมา ปลาตะเพียนขาวจะวางไข่ราวๆปลายเดือนพฤษภาคมซึ่งเป็นระยะเวลาที่ฝนเริ่มตกหลังจากนั้นที่ฝนตกหนัก 2-3 ครั้ง ปลาก็จะวางไข่จนหมดไข่ก็จะฟักออกเป็นตัวในอุณหภูมิของน้ำประมาณ 29-30 องศาเซลเซียสแม่ปลาตะเพียนขาวตัวหนึ่ง ๆ สามารถมีไข่ได้ตั้งแต่ 100,000-200,000 ฟอง และชอบวางไข่ตามบริเวณชายฝั่งของลำธารเล็กๆ ที่ไหลลงมารวมกับลำธารใหญ่ซึ่งมีสภาพเป็นโคลน ปลาตะเพียนขาวสามารถวางไข่ในบ่อเลี้ยงได้ภายในปีแรก เมื่อแม่ปลามีขนาดตัวยาว 25 ซม.

ความสำคัญต่อระบบนิเวศ สัตว์ป่าสงวน สัตว์มีกระดูกสันหลัง ความหลากหลายที่น่าอัศจรรย์ เหตุผลที่ต้องอนุรักษ์ สัตว์ป่าสงวน